Filannoon Tiraamp daldala alaa Chaayinaa irratti dhiibbaa akkamii qaba?

Filannoon Tiraamp haala daldala addunyaa irratti dhiibbaa kan uume yoo ta’u, kunis dhaabbilee daldala alaa Chaayinaatif qormaata guddaa ta’uun isaa shakkii hin qabu. Akka nama eegumsa daldalaatti, yaadonni imaammata Tiraamp hariiroo daldalaa Chaayinaa fi Ameerikaa irratti dhiibbaa kallatti kan qabu yoo ta’u, kunis dabaree isaatiin daldala alaa Chaayinaa irratti dhiibbaa qaba.

Tokkoffaa, Traamp taarifa olaanaa fi eegumsa daldalaa leellisa. Industiriiwwan biyya keessaa eeguuf jecha, yoo filataman, yoo filataman, biyya alaatii galfamu irratti hanga dhibbeentaa 45 taarifa akka kaa’u dhaadateera. Imaammanni kun daldala al-ergii Chaayinaa gara Ameerikaatti geessu irratti dhiibbaa guddaa fiduu danda’a, dhaabbileen daldala alaa Chaayinaa dammaqinaan jiraachuu, daayinamiksii gabaa Ameerikaa xiyyeeffannoo kennuu fi balaa hir’isuuf gabaa biroo dammaqinaan qorachuu qabu.

Lammaffaa, pirezidaantummaan Tiraamp Chaayinaan gara UStti erguun dhibbeentaa 87n akka gadi bu’u taasisuu danda’a. Chaayinaa fi Ameerikaan dinagdee wal-irratti hirkataa kan ta’an yoo ta’u, al-ergiin guddina dinagdee Chaayinaa keessatti utubaa barbaachisaa dha. Haa ta’u malee, Traamp danqaa daldalaa guddisuu fi dhangala’aa daldalaa hir’isuu leellisaniiru, kunis qooda al-ergii Chaayinaa sadarkaa gadi aanaa gabaa Ameerikaa keessatti hir’isa. Kanuma waliin dhaabbileen tokko tokko oomishaa fi carraa hojii gara Ameerikaatti deebisuu danda’u, kunis jijjiirama Chaayinaan dinagdee al-ergii irratti xiyyeeffate irraa gara dinagdee fedhii biyya keessaatti geessu kan jajjabeessu yoo ta’u, gurmaa’insa dinagdee walxaxaa ta’e isaan mudata.

Kana malees, filannoo Tiraampiin daldala fe’umsaa Chaayinaa gara Ameerikaatti geessu irrattis dhiibbaa qabaata. Hammangaa meeshaalee Chaayinaa fi Ameerikaa gidduutti geejjibsiifaman guddaa yoo ta’u, meeshaaleen Chaayinaa gabaa Ameerikaa keessatti dorgommii olaanaa qabu. Tiraamp imaammata taarifa olaanaa fi eegumsa daldalaa erga hojiirra oolchanii booda, al-ergiin Chaayinaa haalaan ni hir’ata, kunis tajaajila fe’umsaa dabarsuu kan akka dhaabbilee doonii irratti dhiibbaa qaba.

Dhiibbaa yeroo giddugaleessaa fi dheeraatiin imaammanni eegumsa daldalaa Tiraamp dinagdee addunyaa irratti dhiibbaa hamaa fiduu qofa osoo hin taane, guddinni dinagdee addunyaa akka gadi bu’uu fi qaala’iinsi gatii akka ol ka’u gochuu danda’a. Akka dinagdee guddaa addunyaatti jijjiiramni imaammataa Ameerikaa keessatti dhiibbaa daldalaa biyyoota biroo, keessumaa Chaayinaa fi dinagdee biroo Eeshiyaa irratti dhiibbaa qaba. Balaan waraana daldalaa Chaayinaa fi Ameerikaa gidduutti uumamu dabaluu isaatiin sansalata oomishaa addunyaa jeequu fi daldalaa fi oomisha addunyaa irratti dhiibbaa uumuu danda’a.

Gama imaammata dinagdeetiin, Traamp gibira hir’isuu, ijaarsa bu’uuraalee misoomaa fi imaammata maallaqaa cimaa ta’e ni leellisa. Gibira isaa hir'isuun guddina dinagdee kakaasuu danda'a, garuu mala eegumsaa daldalaaf qabu sirna daldalaa addunyaa tasgabbii dhabsiisuu danda'a. Hariiroon Chaayinaa fi Ameerikaa gidduu jiru hariiroo biyyoota lamaanii addunyaa irratti barbaachisaa ta’e keessaa isa tokkodha. Tumsi gama lamaan gidduutti taasifamu bu’aa mo’ataa kan fidu yoo ta’u, waldhabdeen ammoo haala mo’amuu fi mo’amuu fida. Dhimmi daldalaa Tiraamp Chaayinaa irratti dhiyeessan, kan akka maallaqa to’achuu moggaasuu fi meeshaalee Chaayinaa irratti taarifa olaanaa kaa’uu, dinagdee Chaayinaa irratti dhiibbaa gadi bu’aa ta’e irratti dabaluu danda’a.

Lolli daldalaa guutuu ta’uu danda’u irratti, waraanni daldalaa guutuun Chaayinaa fi Ameerikaa gidduutti taasifamu ka’uun isaa hin oolu, garuu balaan waraana daldalaa gartokkee ta’uu hin oolu. Tiraamp meeshaalee Chaayinaa tokko tokko irratti taarifa ykn daangaawwan biroo kaasuun, industirii akka oomishaalee makaanikaa fi elektirikii irratti dhiibbaa uumuu fi dhiibbaa gara gadiitti dinagdee Chaayinaa irratti hammeessuu danda’u. Kana malees, Ameerikaan oomishaalee makaanikaa fi elektirikii Chaayinaa irratti taarifa olaanaa ta’uun dhiibbaa hir’ina gatii Yuuwaan irratti dabaluu danda’a, sababiin isaas al-ergii Chaayinaa fi invastimantii omishaa irratti dhiibbaa waan qabuuf, dhangala’aan kaappitaalaa akka dabalu taasisa.

Walumaagalatti filannoo Tiraamp haala daldala alaa Chaayinaa fi qormaata dhaabbilee daldala alaa Chaayinaa irratti mirkanaa’uu dhabuu fideera. Chaayinaan hojiirra oolmaa imaammata Tiraamp irratti xiyyeeffannoo guddaa kennuu, tarsiimoo ishee wal-nyaatinsa daldalaa ta’uu danda’u furuuf, akkasumas jijjiirama fi fooyya’iinsa caasaa dinagdee ishee guddisuun naannoo idil-addunyaa haaraa wajjin walsimsiisuu qabdi.

(Yaada dhuunfaa)